Hvalimo se putovanjima, posecujemo evropske i druge svetske prestonice, obilazimo istorijske gradove, velike metropole, pojedine znamo uzduž i popreko. Šta je sa Srbijom? Da li mozemo isto da kažemo za našu zemlju?
Koliko je zaista poznajemo i koliki deo nje smo zapravo videli?
Znam da mladima nije primamnjivo kada čuju da se organizuju veoma jeftine ture po Srbiji, tu opciju odmah precrtaju i biraju inostranstvo . Da li to stvarno mora da bude tako? Šta vam vredi što ste obišli beli svet kada niste upoznali svoju zemlju. Zato hajde malo bolje da je obiđemo i upoznamo.
Pročitajte nešto o izuzetno zanimljivim, živopsnim i nestvarnim mestima koja bi mogla da stanu rame uz rame sa najposećenijim svetskim turističkim destinacijama.
Felix Romuliana – Gamzigrad
Monumentalna carska palata Felix Romuliana nastala je kada je rimski imperator Gaj Valerije Galerije Maksimijan, pred kraj svoje vladavine odlučio da se povuče u rodni kraj. Arheloško nalazište, poznato kao Gamzigrad, nalazi se blizu Zaječara, u istočnoj Srbiji, i od 2007. godine je na listi svetske baštine UNESCO.
Luksuznu carsku palatu, Galerije, među tadašnjim podanicima poznat i kao “govedar”, posvetio je svojoj majci, Romuli. Grad su činili carska palata Felix Romuliana, mali hram, veliki hram i terme sa spoljnom fortifikacijom, sistemom kula i odbrambenim zidovima. Objekti su bogato ukrašeni freskama, mozaicima s figuralnim i geometrijskim motivima i ukrasima od velike istorijske i umetničke vrednosti. Palata pripada posebnoj kategoriji rimske dvorske arhitekture i predstavlja njen najočuvaniji primer.
Felix Romuliana nikada nije izgrađena do kraja, a carevi 4. veka su velelepni posed prepustili hrišćanskoj crkvi. Vek kasnije, palatu su razarali varvari, a u 6. veku Justinijan I je obnovi zdanje kao pograničnu tvrđavu. Nakon najezde Slovena krajem 6. veka, nekadašnja carska rezidencija je napuštena. Poslednji put ovaj posed je oživeo kao utvrđeno slovensko naselje u 11. veku.
Ova prastara građevina nalazi se na 10 km od Zaječara. Do Zaječara je moguće doći automobilom, autobusom, vozom, ali i brodom.
Uvac
Kanjon reke Uvac se smatra za jedno od najlepših mesta u Srbiji. Nalazi se u jugozapadnoj Srbiji, između planina Javor i Zlatar, poznat je po svojim uklještenim meandrima. Takođe, ovo je jedno od poslednjih staništa beloglavog supa, predivne ptice koja je gotovo izumrla. Beloglavi sup je naša najveća ptica sa rasponom krila oko 2.80 m i prosečnom težinom od 7,5-8,5 kg, a može dostići i 11kg težinom. Deo klisure reke Uvac, površine 2 543 hektara, je 1971. godine proglašen za Specijalni rezervat prirode Uvac. Nalazi se na nadmorskoj visini od 902 do 1276 metara.
Posebna vrednost kanjonskih delova doline su uklješteni meandri. Rtovi meandra u okolini sela Lopiže imaju relativnu visinu od oko 100m.
Ledena pećina je veoma bogata pećinskim nakitom. Po obilju nakita ističu se prve tri dvorane Ledene pećine, deo četvrte dvorane i Zapadna galerija. Najzastupljenija forma nakita su stubovi.
Kanjon reke Uvac za svakog ljubitelja prirode nudi po nešto. Bilo da se radi o ribolovu, planinarenju, kampovanju ili biciklizmu, kanjon Uvca je jedna od top turističkih atrakcija Srbije.
Oplenac
U srcu Šumadije, nadomak grada Topola uzdiže se stenovito brdo Oplenac. Na raskršću četiri puta, ovo mesto čuva tradiciju i kulturu srpskog naroda sve do današnjih dana. Svojim fascinantnim gustim šumama, plodnim zemljištem, obiljem životinjskog sveta i opijajući čistim vazduhom odiše posebnom energijom koju je nemoguće ne osetiti.
Na ovom mestu je izgrađen mauzolej dinastije koji je započeo kralj Petar I Karađorđević, a zatim i čitav istorijsko-memorijalni kompleks, koji kasnije postaje njihova zadužbina.
Danas se u okviru ovog kompleksa mogu videti Crkva Sv. Đorđa, Mauzolej srpske kraljevske porodice, kraljevi vinogradi, muzej(Vinogradareva kuća), kuća kralja Petra, kraljeva vila, kraljičina vila, Karađorđeva crkva, spomenik Karađorđu i hotel.
Krupajsko Vrelo
Ako volite prirodu, vodu, mirno mesto i dobru hranu Krupajsko vrelo je pravi izbor za Vas. Nalazi se između sela Milanovac i Krupaja, u podnožju Beljanice. Homolje je poznato kao ekološka oaza.
Izvorište stvara na površini kraško jezero. Plava boja na površini čini mesto nestvarnim. Ne postoji reč kojom se može opisati idila Krupajskog vrela – ono se prosto mora videti. Tu je i izvorište lekovite vode koje upotpunjuje ovo prelepo mesto. Vrelo je okruženo šumom, a stazice koje vode do njega ukazuju da se može doći i kroz šumu.
Ova vrela su svakako nešto najlepše što je priroda naše zemlje iznedrila i kao takva zaslužuju posebnu pažnju, pored Krupajskog tu su i : Vrelo Mlave, Taorska vrela, Vrelo reke Gradac, Vrelo Perućac.
Đavolja varoš
Ovaj prirodni spomenik čine dva, u svetu retka, prirodna fenomena: zemljane figure, kao specifični oblici reljefa koji u prostoru deluju vrlo atraktivno, i dva izvora jako kisele vode sa visokom mineralizacijom.
Ova dva u svetu retka prirodna fenomena posmatrana zajedno “Đavolju Varoš” čine pravim svetskim čudom prirode. Atraktivnost dva neviđena čuda prirode dopunjuju okolni prirodni ambijent koji oko zemljanih figura deluje surovo, skoro mistično, a u širem okruženju živopisno i pitomo, kao i ostaci naselja, stare crkve, groblja i nekoliko zanimljivih rudarskih jama.
Lokalitet “Đavolja Varoš” je stavljen pod zaštitu države još 1959. godine, a 1995. godine je Uredbom Vlade Republike Srbije proglašen za prirodno dobro od izuzetnog značaja i stavljen u prvu kategoriju zaštite – SPOMENIK PRIRODE.
Nalazi se na jugu Srbije, na planini Radan nedaleko od Kuršumlije, Lokalitet Đavolja varoš pripada selu čudnog imena Đake, koja potiče od albanske reči “gjak” – krv. U neposrednoj blizini su i Žito vrele i Đavolja voda, izvori velike kiselosti i u narodu poznatih čudotvornih svojstva. Do samih kula dolazi se pešačkom stazom, a oko njih postoje uređeni vidikovci sa kojih se pruža predivan pogled na okolinu. Zbog svoje jedinstvenosti, Đavolja varoš je bila u najužem krugu da uđe među novih sedam svetskih čuda prirode. Iako nije izabrana, poslednjih godina privlači veliki broj turista željnih avanture i originalnog doživljaja.
Lazarev kanjon
Kanjon Lazareve reke, poznatiji kao Lazarev kanjon, nalazi se na nekih desetak kilometara od Bora. To je najdublji i najduži kanjon istočne Srbije. Zbog strmosti svojih stenovitih litica, ni dan danas nije u potpunosti ispitan. Kanjon je poznat po mnogobrojnim pećinama i jamama. Najpoznatije su Lazareva pećina (poznata i kao Zlotska) i Vernikica, i Dubašnička jama (ove pećine obrađene su kao posebna destinacija, pod imenom “Zlotske pećine”).
Ceo Lazarev kanjon nalazi se pod zaštitom države, a zbog svoje jedinstvene lepote, kao i bogate flore i faune, predstavlja izazov svim ljubiteljima divljine i netaknute prirode. Međutim, treba imati u vidu da je sam kanjon prilično nepristupačan, i prolazak kroz njega predstavlja pravu avanturu, na mahove prilično izazovnu i napornu. Na više mesta potrebno je penjati se preko stena.
Lazarev kanjon, kroz koji protiče istoimena reka, bio je, za vreme Turaka, jedno od najznačajnijih skloništa homoljskih hajduka. Ulazak u ovaj kanjon za hajduke je značio spas, jer se Turci nikada nisu usuđivali da ih slede.
Legenda kaže da su, posle bitke na Marici 1371. godine, konjanici kneza Lazara došli u ovaj kraj, zadržavši se tu određeno vreme, odakle potiče i ime reke i kanjona.
Vodopad Prskalo
Vodopad Prskalo se nalazi na obroncima Kučaja, u dolini reke Nekudovo, udaljen 13 km od najbližeg naselja Resavica u opštini Despotovac. Visina vodopada je 15 metara, a zanimljiva je činjenica da je siromašan vodom, čak i u proleće, ali ipak nikada ne presušuje. Prskalo podseća na visoku, kamenu skulpturu i to je najneobičnija prirodna pojava na Kučaju. Kupasta formacija stena sagrađenih od bigrenih naslaga koje je tokom vekova nataložila voda koja teče uskim kanalom po samom vrhu i pravi pad sa najisturenije ivice.
Đerdapska klisura
Nalazi se u Nacionalnom parku Đerdap i kao takva predstavlja njegov najlepši i najšarmantniji deo, dok se sam park nalazi u severoistočnom delu zemlje i čini prirodnu granicu između Srbije i Rumunije. Đerdapska klisura je ujedno i najveća klisura probojnica u čitavoj Evropi koju čine četiri klisure i tri kotline.
Đerdapska klisura još naziva i Gvozdena vrata, jer je u delu Sipske klisure plovidba bila gotovo nemoguća, što zbog naglog pada nivoa vode, što zbog podvodnih stena. Ukupna dužina Đerdapske klisure iznosi oko 100km. Đerdapska klisura započinje nizvodno od Golupca, a završava se pre Kladova, kod tvrđave Dijana, kada se nizvodno ide prema Kladovu.
Površina Nacionalnog parka Đerdap iznosi oko 64.000ha i na tom ogromnom površinskom zamahu od Golupca do Sipa postoji mnoštvo izvanredno lepih atrkacija koje neizostavno vredi videti, pogotovo što se njihova lepota nadopunjuje bogatom istorijom ovog kraja koja seže u vremena kada čovek ovim predelima još nije hodao.
Vlasinsko jezero
Jezero je okruženo planinama Gramada, Vardenik i Čemernik. Nalazi se na 1.213 m nadmorske visine. U jezeru svakog minuta pritiče dva kubika vode prvog kvaliteta. Vlasina, Vrla, Jerma, Božička reka i Ljubotenska reka sa njihovim pritokama čine sliv jezera.
Takozvana plutajuća ostrva, koja nastaju pri dizanju vodostaja jezera su specifičnost Vlasinskog jezera. Ostrva su od treseta, produkta vekovnog raspadanja mahovina tresetnica. Ploveća ostrva sa svojom gustom vegetacijom plove po 16km2 velikom jezeru i prava su atrakcija. Po jedinstvenosti u svetu pravi su mamac za turiste.
Prirodne lepote i retkosti ovog područja čine: planine, klisure, vodopadi, izvori, reke, flora i fauna, kao i blagonakloni uticaj klime i tišina planinske prirode. Registrovano je više od 300 lekovitih biljaka oko jezera.
Ono što je karakteristično za floru je, svakako, vrlo retka biljka mesožderka pod nazivom rosulja.
Vlasinsko jezero je bogato grgečom, klenom, somovima, šaranima, belim amurima i pastrmkom. Klima je subplaninska, sa kratkim, suvim, svežim letima i hladnim zimama. Zbog svih ovih odlika područja u toku su istraživanja Zavoda za zaštitu prirode radi zaštite ovog područja kao parka prirode.